De natuurlijke omgeving

Door de enorme omvang van het land kent Rusland grote verschillen in klimaat, oorspronkelijke plantengroei en bodemsoorten. de natuur werkt niet erg mee. Slechts een derde deel van het land is geschikt voor landbouw.

Geologie

Rusland heeft 2 grote gebieden die bestaan uit oud en hard gesteente. Ze heten het Siberisch schild en het Baltisch schild. Het Baltisch schild is ongebeer net zo groot als het Europese deel van Rusland (Rusland ligt in Europa en in Azië). In tegenstelling tot het Siberisch schild is het geologisch rustig. Het Siberisch schild is in d e loop van miljoenen jaren een paar keer opengescheurd. In de magma die door de breuken naar boven stroomde, zaten vaak waardevolle delfstoffen, daardoor is Siberië rijk aan allerlei ertsen. In de sedimentpakketten op de schilden liggen grote voorraden aardolie en aardgas opgeslagen. Rondom de schilden hebben zich gebergtes gevormd.

Klimaat

Het klimaat van Rusland is niet zo gunstig. Grote delen zijn erg koud, de kou wordt veroorzaakt door 3 factoren.

• Veel delen van Rusland liggen ver van de zee af. De matigende inloed van de zee neemt daar af.
• Een groot deel van het land ligt erg noordelijk (tussen de 55°en 75° NB). Vooral 's winters is het daar erg koud.
• In het zuiden ligt een hoog gebergte. Deze 'muur' houdt warme tropische lucht uit het gebied rond de evenaar tegen.

Bodem

Het klimaat heeft veel invloed op de bodem. Een groot deel van Rusland heeft een podzolbodem. De podzol komt in Rusland vooral voor op zandgronden met naaldbossen (taiga). Er is veel uitspoeling, omdat er meer neerslag valt dan er verdampt. Het regenwater zakt in de bodem en neemt voedingsstoffen mee naar beneden. Dat maakt de bodems onvruchtbaar. Ook de keiharde oerbank is ongunstig voor de landbouw. de ondoordringbare laag belemmert de waterafvoer waardoor het op veel plaatsen vochtig is. De tsjernozem of zwarte aarde is veel beter geschikt voor de landbouw. Deze bodem vind je in eenvruchtbare lössgordel ten zuiden van de podzol. Het klimaat is hier gunstiger, want neerslag en verdamping houden elkaar ongeveer in evenwicht. Er vind dan ook bijna geen uitspoeling plaats. Bovendien is de temperatuur hoger. De zwarte aarde dankt zijn naam aan de donkere kleur van de afgestorven grasvegetatie. Die zorgt voor een dikke laag humus. 

Permafrost

Permafrost (of in het Russisch merzlota) betekent dat de ondergrond altijd bevroren is. Naarmate je dichter bij de Noordpool komt, neemt de pemafrostlaag in dikte toe. Alleen in de zomer ontdooit een paar centimeter van de bovenlaag. Het is er dan moerassig, omdat het smeltwater niet kan wegzakken in de bevroren ondergrond. In de papperige bovenlaag groeien mossen, grassen en lage struiken van de toendra. De permafrost zorgt voor grote problemen bij het bouwen van huizen. Door de warmte van de gebouwen smelt het ijs in de bodem en kunnen de huizen verzakken. Ook bij het aanleggen van wegen, spoorwegen en aardolieleidingen doen zich zulke problemen voor. Er zijn dure oplossingen voor het bouwen in permafrofstgebieden. In Rusland wordt het probleem vaak opgelost door op heipalen te bouwen.

De landbouwdriehoek

Grote delen van Rusland zijn vanwege de natuurlijke omstandigheden onbruikbaar voor de landbouw. Er is altijd wel iets aan de hand: er is te veel reliëf, de bodem is door permafrost bevroren, het is er te nat of de bodems zijn onvruchtbaar. Als je deze ongeschikte gebieden wegdenkt, blijft één gebied over dat voor de landbouw wordt gebruikt. Dit is de landbouwdriehoek, met de steden Irkutsk, Odesa en St. Perersburg als hoekpunten. Een deel van de driehoek ligt op het grondgebied van de republieken Kazachstan en Oekraïne. Het grootste deel van het Russische voedsel wordt in dit gebied geproduceerd. Je vind er veel akkerbouw (graan en aardappels) en intensieve veehouderij.